Koronavirus-19 (Covid-19) ve Klinik Çalışmalar
Bugünkü yazımızda yeni tip koronavirüs tedavisi ve profilaksisi hakkında Çin merkezli olarak yapılan 100’den fazla sayıda bir kısmı tamamlanmış ve geri kalanı da halen sürmekte olan klinik çalışmalar hakkında bilgi vermeye çalışacağız.
Çin’de 80 binden fazla kişinin enfekte olduğu ve yaklaşık 3200 kişinin hayatını kaybettiği koronavirüs pandemisinin tedavisi amacıyla birçok klinik çalışma düzenlenmektedir. Bu çalışmalarda öncelikle standart ve yeni antiviral ilaçların tek başına veya kombinasyonu halinde yeni tip koronavirüs tablosu üzerine etkileri ölçülmektedir. Antiviral ilaçların yanında hastalık semptomlarını azaltmak amacıyla çeşitli tedavi protokolleri (örneğin: sıtma ilaçları ile tedavi gibi) hekimler tarafından denenmektedir.
Ayrıca bazı klinik çalışmalarda (yaklaşık %20’sinde) ise Çin geleneksel tıbbında kullanılan bitki ekstre karışımlarının hastalık semptomları üzerine etkisi araştırılmaktadır. Bu çalışmalarda seçilen ekstre karışımların, genellikle diğer viral solunum yolu hastalıklarını (H1N1 gibi) önlemek ve semptomlarını azaltmak için kendi geleneksel tıp alanlarında denedikleri bitkilerden oluştuğu belirtilmektedir. Yani özellikle Covid-19 için bulunan formüller değildir. Bu karışımlardaki bitkilere bazı örnekler verilmesi gerekirse de Forsythia suspensa, Lonicera japonica ve Astragalus membranaceus bitkileri söylenebilir.
Klinik çalışmalarda araştırılan bitki ekstre karışımlarının farmakolojik etki mekanizmaları genel olarak bağışıklık düzenleyici, antiviral, antienflamatuar (yangı önleyici) ve ateş düşürücü aktiviteleri olduğu in vivo (fare) deneyleri ile öne sürülmektedir. Her bitki karışımı için farklı bir formül ve ad verilerek oral (ağız yolu ile) veya parenteral (enjeksiyon yolu) yollar ile uygulama yapmaktadırlar.
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) kaynaklarının Çin geleneksel bitki ekstreleri ile yapılan klinik çalışmalar hakkında düşünceleri ise bu çalışmalardaki yeterli kişi ve protokol eksikliğinden dolayı çalışmalardaki kanıtların doğrudan kabul olmasının güç olduğu belirtilmiştir. Bundan sonraki klinik çalışmaların standartlara göre güncellenmesi ve geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Son olarak tedavi için araştırmakta oldukları kendi geleneksel formüllerine bakıldığı zaman, bazılarının 10’dan fazla bitkiye kadar çıkan karışımlar olduğu görülmektedir. Bu durumun toksisite, istenmeyen etki ve ilaç etkileşimleri bakımından yüksek risk oluşturabileceğini söyleyebiliriz.
UYARI: Şu ana kadar aşı bulunmadığından dolayı koronavirüsten korunmak için kesin bir yöntem yoktur. İnternet üzerinden yapılan yanlış bilgilendirmelere (örnek: kinin maddesi içeren tonik kullanmak gibi) itibar etmeyiniz. Hekimlerimize ve eczacılarımıza danışmadan herhangi bir gıda destek ürününe, ilaca ve yönteme başvurmayınız.
KAYNAKLAR:
1-) Zhang Q, Wang Y, Qi C, Shen L, Li J (2020) Clinical trial analysis of 2019-nCoV therapy registered in China, J Med Virol, DOI: 10.1002/jmv.25733
2-) Zhang T, He Y, Xu W, Ma A, Yang Y, Xu KF (2020) Clinical trials for the treatment of coronavirus disease 2019 (COVID-19): A rapid response to urgent need, Sci China Life Sci, DOI: 10.1007/s11427-020-1660-2
3-) https://www.nature.com/articles/d41586-020-00444-3
4-) Luo H, Tang QL, Shang YX, Liang SB2, Yang M, Robinson N, Liu JP (2020) Can Chinese Medicine Be Used for Prevention of Corona Virus Disease 2019 (COVID-19)? A Review of Historical Classics, Research Evidence and Current Prevention Programs, Chin J Integr Med, DOI: https://doi.org/10.1007/s11655-020-3192-6
5-) Dong Z, Lu X, Tong X, Dong Y, Tang L, Liu M (2017) Forsythiae Fructus: A Review on its Phytochemistry, Quality Control, Pharmacology and Pharmacokinetics, Molecules, 22(9):1466